Ad secundum dicendum quod terram esse rotundam per aliud medium demonstrat naturalis, et per aliud astrologus, astrologus enim hoc demonstrat per media mathematica, sicut per figuras eclipsium, vel per aliud huiusmodi; naturalis vero hoc demonstrat per medium naturale, sicut per motum gravium ad medium, vel per aliud huiusmodi. Tota autem virtus demonstrationis, quae est syllogismus faciens scire, ut dicitur in I Poster., dependet ex medio. Et ideo diversa media sunt sicut diversa principia activa, secundum quae habitus scientiarum diversificantur.
Reply Obj. 2: The physicist proves the earth to be round by one means, the astronomer by another: for the latter proves this by means of mathematics, e.g., by the shapes of eclipses, or something of the sort; while the former proves it by means of physics, e.g., by the movement of heavy bodies towards the center, and so forth. Now the whole force of a demonstration, which is a syllogism producing science, as stated in Poster. i, text. 5, depends on the mean. And consequently various means are as so many active principles, in respect of which the habits of science are distinguished.
Ad tertium dicendum quod, sicut philosophus dicit, in II Physic. et in VII Ethic., ita se habet finis in operabilibus, sicut principium in demonstrativis. Et ideo diversitas finium diversificat virtutes sicut et diversitas activorum principiorum. Sunt etiam ipsi fines obiecta actuum interiorum, qui maxime pertinent ad virtutes, ut ex supradictis patet.
Reply Obj. 3: As the Philosopher says (Phys. ii, text. 89; Ethic. vii, 8), the end is, in practical matters, what the principle is in speculative matters. Consequently diversity of ends demands a diversity of virtues, even as diversity of active principles does. Moreover the ends are objects of the internal acts, with which, above all, the virtues are concerned, as is evident from what has been said (Q18, A6; Q19, A2, ad 1; Q34, A4).
Articulus 3
Article 3
Utrum habitus distinguantur secundum bonum et malum
Whether habits are divided into good and bad?
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod habitus non distinguantur secundum bonum et malum. Bonum enim et malum sunt contraria. Sed idem habitus est contrariorum, ut supra habitum est. Ergo habitus non distinguuntur secundum bonum et malum.
Objection 1: It would seem that habits are not divided into good and bad. For good and bad are contraries. Now the same habit regards contraries, as was stated above (A2, obj 1). Therefore habits are not divided into good and bad.
Praeterea, bonum convertitur cum ente, et sic, cum sit commune omnibus, non potest sumi ut differentia alicuius speciei; ut patet per philosophum in IV Topic. Similiter etiam malum, cum sit privatio et non ens, non potest esse alicuius entis differentia. Non ergo secundum bonum et malum possunt habitus specie distingui.
Obj. 2: Further, good is convertible with being; so that, since it is common to all, it cannot be accounted a specific difference, as the Philosopher declares (Topic. iv). Again, evil, since it is a privation and a non-being, cannot differentiate any being. Therefore habits cannot be specifically divided into good and evil.
Praeterea, circa idem obiectum contingit esse diversos habitus malos, sicut circa concupiscentias intemperantiam et insensibilitatem, et similiter etiam plures habitus bonos, scilicet virtutem humanam et virtutem heroicam sive divinam, ut patet per philosophum in VII Ethic. Non ergo distinguuntur habitus secundum bonum et malum.
Obj. 3: Further, there can be different evil habits about one same object; for instance, intemperance and insensibility about matters of concupiscence: and in like manner there can be several good habits; for instance, human virtue and heroic or godlike virtue, as the Philosopher clearly states (Ethic. vii, 1). Therefore, habits are not divided into good and bad.
Sed contra est quod habitus bonus contrariatur habitui malo, sicut virtus vitio. Sed contraria sunt diversa secundum speciem. Ergo habitus differunt specie secundum differentiam boni et mali.
On the contrary, A good habit is contrary to a bad habit, as virtue to vice. Now contraries are divided specifically into good and bad habits.
Respondeo dicendum quod, sicut dictum est, habitus specie distinguuntur non solum secundum obiecta et principia activa, sed etiam in ordine ad naturam. Quod quidem contingit dupliciter. Uno modo, secundum convenientiam ad naturam, vel etiam secundum disconvenientiam ab ipsa. Et hoc modo distinguuntur specie habitus bonus et malus, nam habitus bonus dicitur qui disponit ad actum convenientem naturae agentis; habitus autem malus dicitur qui disponit ad actum non convenientem naturae. Sicut actus virtutum naturae humanae conveniunt, eo quod sunt secundum rationem, actus vero vitiorum, cum sint contra rationem, a natura humana discordant. Et sic manifestum est quod secundum differentiam boni et mali, habitus specie distinguuntur.
I answer that, As stated above (A2), habits are specifically distinct not only in respect of their objects and active principles, but also in their relation to nature. Now, this happens in two ways. First, by reason of their suitableness or unsuitableness to nature. In this way a good habit is specifically distinct from a bad habit: since a good habit is one which disposes to an act suitable to the agent’s nature, while an evil habit is one which disposes to an act unsuitable to nature. Thus, acts of virtue are suitable to human nature, since they are according to reason, whereas acts of vice are discordant from human nature, since they are against reason. Hence it is clear that habits are distinguished specifically by the difference of good and bad.
Alio modo secundum naturam habitus distinguuntur, ex eo quod habitus unus disponit ad actum convenientem naturae inferiori; alius autem habitus disponit ad actum convenientem naturae superiori. Et sic virtus humana, quae disponit ad actum convenientem naturae humanae, distinguitur a divina virtute vel heroica, quae disponit ad actum convenientem cuidam superiori naturae.
Second, habits are distinguished in relation to nature, from the fact that one habit disposes to an act that is suitable to a lower nature, while another habit disposes to an act befitting a higher nature. And thus human virtue, which disposes to an act befitting human nature, is distinct from godlike or heroic virtue, which disposes to an act befitting some higher nature.
Ad primum ergo dicendum quod contrariorum potest esse unus habitus, secundum quod contraria conveniunt in una ratione. Nunquam tamen contingit quod habitus contrarii sint unius speciei, contrarietas enim habituum est secundum contrarias rationes. Et ita secundum bonum et malum habitus distinguuntur, scilicet inquantum unus habitus est bonus et alius malus, non autem ex hoc quod unus est boni et alius mali.
Reply Obj. 1: The same habit may be about contraries insofar as contraries agree in one common aspect. Never, however, does it happen that contrary habits are in one species: since contrariety of habits follows contrariety of aspect. Accordingly habits are divided into good and bad, namely, inasmuch as one habit is good, and another bad; but not by reason of one habit being something good, and another about something bad.
Ad secundum dicendum quod bonum commune omni enti non est differentia constituens speciem alicuius habitus, sed quoddam bonum determinatum, quod est secundum convenientiam ad determinatam naturam, scilicet humanam. Similiter etiam malum quod est differentia constitutiva habitus, non est privatio pura, sed est aliquid determinatum repugnans determinatae naturae.
Reply Obj. 2: It is not the good which is common to every being, that is a difference constituting the species of a habit; but some determinate good by reason of suitability to some determinate, viz., the human, nature. In like manner the evil that constitutes a difference of habits is not a pure privation, but something determinate repugnant to a determinate nature.
Ad tertium dicendum quod plures habitus boni circa idem specie, distinguuntur secundum convenientiam ad diversas naturas, ut dictum est. Plures vero habitus mali distinguuntur circa idem agendum secundum diversas repugnantias ad id quod est secundum naturam, sicut uni virtuti contrariantur diversa vitia circa eandem materiam.
Reply Obj. 3: Several good habits about one same specific thing are distinct in reference to their suitability to various natures, as stated above. But several bad habits in respect of one action are distinct in reference to their diverse repugnance to that which is in keeping with nature: thus, various vices about one same matter are contrary to one virtue.
Articulus 4
Article 4
Utrum unus habitus ex pluribus habitibus constituatur
Whether one habit is made up of many habits?
Ad quartum sic proceditur. Videtur quod unus habitus ex pluribus habitibus constituatur. Illud enim cuius generatio non simul perficitur, sed successive, videtur constitui ex pluribus partibus. Sed generatio habitus non est simul, sed successive ex pluribus actibus, ut supra habitum est. Ergo unus habitus constituitur ex pluribus habitibus.
Objection 1: It would seem that one habit is made up of many habits. For whatever is engendered, not at once, but little by little, seems to be made up of several parts. But a habit is engendered, not at once, but little by little out of several acts, as stated above (Q51, A3). Therefore one habit is made up of several.
Praeterea, ex partibus constituitur totum. Sed uni habitui assignantur multae partes, sicut Tullius ponit multas partes fortitudinis, temperantiae et aliarum virtutum. Ergo unus habitus constituitur ex pluribus.
Obj. 2: Further, a whole is made up of its parts. Now many parts are assigned to one habit: thus Tully assigns many parts of fortitude, temperance, and other virtues. Therefore one habit is made up of many.
Praeterea, de una sola conclusione potest scientia haberi et actu et habitu. Sed multae conclusiones pertinent ad unam scientiam totam, sicut ad geometriam vel arithmeticam. Ergo unus habitus constituitur ex multis.
Obj. 3: Further, one conclusion suffices both for an act and for a habit of scientific knowledge. But many conclusions belong to but one science, to geometry, for instance, or to arithmetic. Therefore one habit is made up of many.
Sed contra, habitus, cum sit qualitas quaedam, est forma simplex. Sed nullum simplex constituitur ex pluribus. Ergo unus habitus non constituitur ex pluribus habitibus.
On the contrary, A habit, since it is a quality, is a simple form. But nothing simple is made up of many. Therefore one habit is not made up of many.
Respondeo dicendum quod habitus ad operationem ordinatus, de quo nunc principaliter intendimus, est perfectio quaedam potentiae. Omnis autem perfectio proportionatur suo perfectibili. Unde sicut potentia, cum sit una, ad multa se extendit secundum quod conveniunt in aliquo uno, idest in generali quadam ratione obiecti; ita etiam habitus ad multa se extendit secundum quod habent ordinem ad aliquod unum, puta ad unam specialem rationem obiecti, vel unam naturam, vel unum principium, ut ex supradictis patet.
I answer that, A habit directed to operation, such as we are chiefly concerned with at present, is a perfection of a power. Now every perfection should be in proportion with that which it perfects. Hence, just as a power, while it is one, extends to many things, insofar as they have something in common, i.e., some general objective aspect, so also a habit extends to many things, insofar as they are related to one, for instance, to some specific objective aspect, or to one nature, or to one principle, as was clearly stated above (AA2,3).
Si igitur consideremus habitum secundum ea ad quae se extendit, sic inveniemus in eo quandam multiplicitatem. Sed quia illa multiplicitas est ordinata ad aliquid unum, ad quod principaliter respicit habitus, inde est quod habitus est qualitas simplex, non constituta ex pluribus habitibus, etiam si ad multa se extendat. Non enim unus habitus se extendit ad multa, nisi in ordine ad unum, ex quo habet unitatem.
If then we consider a habit as to the extent of its object, we shall find a certain multiplicity therein. But since this multiplicity is directed to one thing, on which the habit is chiefly intent, hence it is that a habit is a simple quality, not composed to several habits, even though it extend to many things. For a habit does not extend to many things save in relation to one, whence it derives its unity.
Ad primum ergo dicendum quod successio in generatione habitus non contingit ex hoc quod pars eius generetur post partem, sed ex eo quod subiectum non statim consequitur dispositionem firmam et difficile mobilem; et ex eo quod primo imperfecte incipit esse in subiecto, et paulatim perficitur. Sicut etiam est de aliis qualitatibus.
Reply Obj. 1: That a habit is engendered little by little, is due, not to one part being engendered after another, but to the fact that the subject does not acquire all at once a firm and difficultly changeable disposition; and also to the fact that it begins by being imperfectly in the subject, and is gradually perfected. The same applies to other qualities.
Ad secundum dicendum quod partes quae singulis virtutibus cardinalibus assignantur, non sunt partes integrales, ex quibus constituatur totum sed partes subiectivae sive potentiales, ut infra patebit.
Reply Obj. 2: The parts which are assigned to each cardinal virtue, are not integral parts that combine to form a whole; but subjective or potential parts, as we shall explain further on (Q57, A6, ad 4; SS, Q48).
Ad tertium dicendum quod ille qui in aliqua scientia acquirit per demonstrationem scientiam conclusionis unius, habet quidem habitum, sed imperfecte. Cum vero acquirit per aliquam demonstrationem scientiam conclusionis alterius, non aggeneratur in eo alius habitus; sed habitus qui prius inerat fit perfectior, utpote ad plura se extendens; eo quod conclusiones et demonstrationes unius scientiae ordinatae sunt, et una derivatur ex alia.
Reply Obj. 3: In any science, he who acquires, by demonstration, scientific knowledge of one conclusion, has the habit indeed, yet imperfectly. And when he obtains, by demonstration, the scientific knowledge of another conclusion, no additional habit is engendered in him: but the habit which was in him previously is perfected, forasmuch as it has increased in extent; because the conclusions and demonstrations of one science are coordinate, and one flows from another.
De virtutibus
Virtues
Quaestio 55
Question 55
De virtutibus, quantum ad suas essentias
Of the Virtues, as to Their Essence
Consequenter considerandum est de habitibus in speciali. Et quia habitus, ut dictum est, distinguuntur per bonum et malum, primo dicendum est de habitibus bonis, qui sunt virtutes et alia eis adiuncta, scilicet dona, beatitudines et fructus; secundo, de habitibus malis, scilicet de vitiis et peccatis. Circa virtutes autem quinque consideranda sunt, primo, de essentia virtutis; secundo, de subiecto eius; tertio, de divisione virtutum; quarto, de causa virtutis; quinto, de quibusdam proprietatibus virtutis.
We come now to the consideration of habits specifically. And since habits, as we have said (Q54, A3), are divided into good and bad, we must speak in the first place of good habits, which are virtues, and of other matters connected with them, namely the Gifts, Beatitudes and Fruits; in the second place, of bad habits, namely of vices and sins. Now five things must be considered about virtues: (1) the essence of virtue; (2) its subject; (3) the division of virtue; (4) the cause of virtue; (5) certain properties of virtue.
Circa primum quaeruntur quatuor.
Under the first head, there are four points of inquiry:
Primo, utrum virtus humana sit habitus.
(1) Whether human virtue is a habit?
Secundo, utrum sit habitus operativus.
(2) Whether it is an operative habit?
Tertio, utrum sit habitus bonus.
(3) Whether it is a good habit?
Quarto, de definitione virtutis.
(4) Of the definition of virtue.
Articulus 1
Article 1
Utrum virtus humana sit habitus
Whether human virtue is a habit?
Ad primum sic proceditur. Videtur quod virtus humana non sit habitus. Virtus enim est ultimum potentiae, ut dicitur in I de caelo. Sed ultimum uniuscuiusque reducitur ad genus illud cuius est ultimum, sicut punctum ad genus lineae. Ergo virtus reducitur ad genus potentiae, et non ad genus habitus.
Objection 1: It would seem that human virtue is not a habit: For virtue is the limit of power (De Coelo i, text. 116). But the limit of anything is reducible to the genus of that of which it is the limit; as a point is reducible to the genus of line. Therefore virtue is reducible to the genus of power, and not to the genus of habit.